Wyróżniki na pieczęciach miejscowości Ziemi Lublinieckiej
Jerzy Parys 2011-07-19


Na Górnym Śląsku na Ziemi Lublinieckiej, już na początek XVIII wieku, szereg miejscowości miały swe godła. Najstarsze godła wg M. Gumowskiego autora książki pt. „Herby i pieczęcie miejscowości woj. Śląskiego” wydanej w 1939 roku, datowane były:
Lubliniec -1590 rok,
Prądy – 1705 rok,
Brusik, Klekotna, Kochanowice i Skrzydłowice – 1742 rok,
Kokotek, Kuczów, Pawonków i Szemrowice – 1750 rok.
Pierwsze pieczęcie z XVIII wieku miały nadruki w języku niemieckim, wyjątek na ziemi lublinieckiej to Boronów i Draliny, których napisy były w języku łacińskim. Po odzyskaniu niepodległości od roku 1927 pieczęcie były owalne w górnej części wizerunek godła państwowego a poniżej napisy w języku polskim, własnych wyróżników już nie stosowano.
Po II wojnie światowej heraldystyka samorządowa została podporządkowana oficjalnej propagandzie, pieczęcie i herby były niepożądanym przejawem tradycji feudalno-kapitalistycznej. Dopiero w latach 60-tych powracano do tradycji i niejednokrotnie zmieniając zasady przystosowując je do wyznawanej ideologii.
Renesans heraldyki lokalnej nastąpił pod koniec XX wieku, kiedy po nowym podziale administracyjnym i zmianach po roku 1998, jednostki samorządu terytorialnego mogą samodzielnie ustanawiać swoje herby i flagi zgodnie z zasadami heraldyki, weksylologi i miejscowej tradycji historycznej.
Warto wspomnieć, że najbardziej zasłużonym badaczem pieczęci gminnych na Śląsku, a szczególnie w powiecie lublinieckim był znaczący historyk, proboszcz parafii Sadów - ks. Karol Urban, który opracował w roku 1910 dla Muzeum Górnośląskiego w Gliwicach rodowody pieczęci gminnych z ówczesnego powiatu lublinieckiego, część moich zbiorów pochodzi z notatek, które to znajdowały się w archiwum kancelarii parafijanej w Sadowie.
Z pośród aktualnej listy 4 miast w nich 14 dzielnic i 66 sołectw Ziemi Lublinieckiej, w przeszłości pieczęcią z godłem posługiwały się 62 gminy wiejskie. Jaka symbolika została zamieszczona przez naszych przodków na swych pieczęciach gminnych w XVIII i XIX wieku, obrazuje nam to, co wtedy było dla nich najważniejsze, z czego byli najbardziej dumni i jaki znak był rozpoznawalny dla ówczesnych gmin. Oto ich opisy godła:
Babienica – klęcząca pod krzyżem kobieta („baba”),
Boronów - brona,
Brusiek –poziomo ułożony oprawiony młot kowalski,
Ciasna – trzy drzewka i trzy gwiazdy,
Chwostek – trzy gwoździe skrzyżowane,
Cieszowa – dwa drzewka i strzelba,
Draliny – serce z trzema pączkami kwiatów,
Droniowice- widły między dwoma gwiazdami,
Droniowiczki – pień drzewa na nim ptak w prawo, po bokach drzewa,
Dzielna – poziomo ułożony oprawiony młot kowalski,
Glinica – fajansowy dzban między dwoma drzewami,
Głowczyce – pionowo oprawiony młot kowalski,
Gosławice – lew stojacy w prawo,
Gwoździany – drzewko na zaoranej ziemi,
Harbułtowice – waga kupiecka,
Jawornica – drzewo stojące ( jawor) po trzy kwiaty z lewej i prawej strony,
Kalina – krzyż pomiędzy dwoma stylizowanymi drzewami (trzy liście) ,
Kamienica Śl. – stos kamieni,
Klekotna –stylizowany dąb z wyrastającymi z pnia dwoma gałęziami,
Kochcice – serce z trzema strzałami,
Kochanowice – chłop z siekierą na ramieniu pomiędzy dwoma drzewami,
Kokotek – kogut w prawo,
Kolonia Strzebińska – jodła,
Kośmidry – stojący lew w prawo, trzymający nad kowadłem młot,
Koszęcin – ręczna piła stolarska z kabłąkiem,
Kuczów - młot żelaznyw lewo nad kowadłem,
Ligota Dobrodzieńska – dwie kosy przecinające się ukośnie,
Ligota Woźnicka – koło od wozu z jedenastoma szprychami,
Lisowice – lis biegnący w prawo na tle lasu,
Lisów Kolonia – drzewo liściaste
Lubecko – kościół,
Lubliniec – orzeł piastowski po prawej i pięć gwiazd po lewej,
Lubliniec Zamek – zamek z flagą
Lubsza – pług,
Łagiewniki Wielkie – lew drapiący drzewo z trzema konarami,
Łagiewniki Małe – dwie kaplice, po prswej mała po lewej duża z kopułą,
Łany – pięć kłosów wyrastających z ziemi,
Makowczyce – główka maku z dwoma liściami,
Molna – kosa stojąca odwrócona w prawo na trawiastym podłożu,
Olszyna – grabie skrzyżowane z kosą,
Panoszów – drzewo liściaste z symetrycznie ułożonymi gałęziami,
Pawonków – dwie strzały ułożone w krztałcie litery V nad nimi korona,
Piasek – kościół i topola,
Pludry – jaskóka w locie w prawo.
Psary – pies owczarski stojący w prawo z ogonem do góry,
Rusinowice – biegnący koń w prawo,
Rzędowice – wyrwane drzewo liściaste z korzeniami,
Sadów – dzwonnica sześcioboczna z krzyżem,
Sadów Górny (obecnie przyłączony do Sadowa ) – kogut pod drzewem,
Sadów Dolny (obecnie przyłączony do Sadowa ) – kościół
Sieraków – insygnia bogini sprawiedliwości (waga, opaska i miecz),
Skrzydłowice – wiatrak
Solarnia – biegnący jeleń przez las w prawo,
Steblów – grabie pionowo ustawione
Strzebiń – grabie skośnie ustawione zębami w prawy dół,
Szemrowice – stojący lemierz pługa pomiędzy dwoma kłosami po bokach,
Truszczyca - trzy skrzyżowane narzędzia, piła stojąco oraz kosa i cep,
Warłów – drzewo liściaste na ziemi,
Wędzina – anioł na wzgórzu w prawo z chorągwią w ręku,
Wierzbie – wierzba wolnostojącą na ziemi,
Woźniki – orzeł piastowski po prawej i pół koła po lewej
Zborowskie – gwiazda pięcioramienna,
Zielona – młot na kowadłem po prawej oraz jodła po lewej,
Zwóz – kosa stojąca w prawo nad nią korona po bokach po trzy kłosy.
Wśród nich były takie, które w przeszłości posiadały samodzielność i pieczętowały się stemplem z godłem. Miejscowości te zostały wchłonięte do miast lub podporządkowano je innym jednostkom administracyjnym. Przykładem tego są:
- Steblów, Kokotek, Droniowiczki, Lubliniec Zamek - wchodzą w skład miasta Lublińca,
- Kolonia Strzebińska - obecnie jest częścią sołectwa Strzebiń,
- Sadów Dolny i Górny - stanowią Sadów,
- Łany k/Woźnik - są częścią Woźnik.
- Kuczów, Truszczyca, Zielona wchodzą - w skład miasta Kalety,
Pieczęcie z godłem były podstawowymi wzorami do utworzenia herbów poszczególnych miejscowości. Godła nie posiadało na pieczęci 27 gminy wiejskich, a posługiwały się tylko pieczęcią z napisem. Między innymi są to: Bzinica Stara i Nowa, Hadra, Lisów, Dębowa Góra, Jeżowa oraz szereg innych.
Wśród tych miejscowości, które posiadały wyobrażenia na pieczęciach tylko 42 kopie odcisków posiadam w moich zbiorach w tym 4 podwójne a to, Lisowice, Lubecko, Pawonków i Psary.
Oto ich kopie:

TWOIM ZDANIEM
Taka Warszawa w obiektywie J. Urbaniaka




... nie tylko od święta

Rogale marcińskie
Efekt Φ


Redakcja - Kontakt - Napisali o nas - Nasze bannery | |||||||||||||
Copyright © 2002-2019 Wydawnictwo Internetowe Album Polski | ![]() | Powered by | ![]() | ||||||||||
Wszystkie prawa zastrzeżone. |